Voynich El Yazması: 600 Yıldır Kimsenin Çözemediği Dünyanın En Gizemli Kitabı
Kriptografların (şifre bilimciler) kabusu, tarihçilerin açmazı ve komplo teorisyenlerinin kutsal kâsesi… Eğer tarih bir bilmeceler denizi olsaydı, “Voynich El Yazması” bu denizin en derin, en karanlık ve en anlaşılmaz noktası olurdu. Düşünün: 600 yıl önce yazılmış, 240 sayfalık bir kitap. İçindeki dili kimse konuşamıyor, alfabeyi kimse okuyamıyor ve çizimlerin ne anlama geldiğini kimse bilmiyor.
Yale Üniversitesi Beinecke Nadir Eserler Kütüphanesi’nde MS 408 koduyla korunan bu el yazması, neden Dünyanın En Gizemli Kitabı olarak anılıyor? Gelin, bu Orta Çağ bilmecesinin sayfalarını birlikte çevirelim.
Voynich El Yazması Tam Olarak Nedir?
Bu gizemli eseri 1912 yılında İtalya’da bulan sahaf Wilfrid Voynich’in adıyla anılan el yazması, aslında çok daha eski. Yapılan karbon testi, kitabın yapıldığı parşömenlerin 15. yüzyılın başlarına (1404-1438) ait olduğunu kanıtlıyor.
Peki, bu kitabın içinde ne var? İşte işlerin tuhaflaştığı yer burası. Kitap, içeriğine göre kabaca altı bölüme ayrılmış görünüyor:
- Botanik: Dünyada var olduğu bilinmeyen, fantastik bitkilerin detaylı çizimleri.
- Astronomik: Güneş, ay ve yıldızları içeren dairesel diyagramlar ve Zodyak sembolleri.
- Balneolojik (Banyo): Yeşil renkli tuhaf sıvılarla dolu, karmaşık borularla birbirine bağlanan havuzlarda yıkanan küçük, çıplak kadın figürleri.
- Kozmolojik: Anlaşılması güç, dairesel desenler ve haritalar.
- Farmasötik: Bitki kökleri, yapraklar ve yanında duran kavanoz çizimleri (muhtemelen tıbbi tarifler).
- Metin (Tarifler): Yıldız işaretli paragraflardan oluşan, muhtemelen bir fihrist veya notlar bölümü.
Sorun şu ki, çizilen bitkilerin hiçbiri yeryüzündeki botanik kayıtlarla eşleşmiyor. Astronomik çizimler bilinen hiçbir takımyıldızına tam olarak uymuyor. Ve en önemlisi, tüm bu çizimlerin yanındaki metinler…
“Voynichese”: Çözülemeyen Dil
El yazmasının tamamı, “Voynichese” olarak adlandırılan, daha önce hiçbir yerde görülmemiş, akıcı ve karmaşık bir alfabeyle yazılmış. Bu bir şifre mi? Yoksa unutulmuş bir dil mi?
İşte bu el yazmasını dünyanın en gizemli kitabı yapan şey de bu dilin yapısı. Dilbilimciler, metnin rastgele karalamalar olmadığını belirtiyor. Kelimelerin belirli bir sıklığı var, harfler belirli kurallara göre bir araya geliyor; yani gerçek bir dilin tüm istatistiksel özelliklerini taşıyor (Zipf Yasası).
Buna rağmen, II. Dünya Savaşı’nın efsanevi şifre kırıcılarından günümüzün en gelişmiş yapay zeka algoritmalarına kadar, hiç kimse, ama hiç kimse metinden anlamlı tek bir kelime bile çözemedi.
Başlıca Teoriler: Şifre mi, Sahtekarlık mı?
Bu 600 yıllık sessizliğin arkasında ne olabilir? Masada birkaç güçlü teori var.
Kapsamlı ve Dâhice Bir Sahtekarlık
Bu, en popüler teorilerden biri. Buna göre el yazması, özellikle 16. yüzyılda nadir eserlere düşkünlüğüyle bilinen Kutsal Roma İmparatoru II. Rudolf gibi zengin ve meraklı koleksiyonerleri dolandırmak için yaratılmış anlamsız bir eser. Yani, pahalıya satmak için “gizemli” görünen bir sahtekârlık. Ancak karbon testinin 15. yüzyılı işaret etmesi, bu teoriyi biraz zayıflatıyor; eğer sahtekarlıksa bile, sandığımızdan çok daha eski bir sahtekarlık.
Unutulmuş Bir Dil veya Karmaşık Bir Şifre
Bir diğer teoriye göre, metin gerçek. Belki de bu, Orta Çağ’da yaşamış bir kültürün (belki de Aztekler veya Asya kökenli bir topluluk) kaybolmuş dilidir. Ya da daha popüler olan görüş: Metin, bilinen bir dilde (Latince, Almanca, hatta Türkçe) yazılmış ancak okunamasın diye özel bir alfabe ve karmaşık bir şifreleme (kriptografi) yöntemiyle gizlenmiştir. Belki de bir simyacının, yasaklı bilgilerini gizleme yöntemiydi.
Tıbbi veya Bitkisel Bir Rehber
Çizimlerin yoğunluğu (bitkiler, banyolar, kökler), kitabın bir tür alternatif tıp veya bitkisel tedavi rehberi olabileceğini düşündürüyor. Belki de o dönemde kilisenin “cadılık” olarak yaftalayacağı bilgileri saklamak için şifrelenmiş bir kadın sağlığı veya ebelik kitabıydı.
Sonuç: Tarihin En Büyük Bilmecesi
Dünyanın En Gizemli Kitabı unvanını sonuna kadar hak eden Voynich El Yazması, bize tarihin ne kadarının hala bilinmezlik içinde olduğunu gösteren sessiz bir anıt gibi. Onu bu kadar çekici kılan şey, ne olduğunu bilmememiz değil; ne olabileceğine dair sonsuz olasılıklar sunmasıdır.
O, insan zekâsına ve merakına atılmış 600 yıllık bir meydan okuma. Ve görünen o ki, bu meydan okuma daha uzun yıllar devam edecek.
Peki, sizin teoriniz nedir? Sizce bu kitabın sırrı ne; dâhice bir şifre mi, ustaca bir sahtekarlık mı, yoksa bambaşka bir şey mi?
